Gói đồ nữ trang
(Suýt thành nhà đại phú)

– Rõ ràng con gói nó lại, con để nó ở đây này, bây giờ con sờ thì không thấy nữa, mà cả gầm giường con cũng soi rồi.

– Sao con không cất vào tủ hay đưa cho mẹ, lại để đây?

– Thế này nhé, lúc mẹ ngủ thì con cũng ngủ, nhưng cái vòng hột nặng trĩu nó cứ đè lên cổ con, cái hoa nó cứ xát vào mang tai con, cả mấy đôi vòng ở cổ tay, mấy đồng bạc ở trong túi, nó cứ kềnh kệnh, làm con khó ngủ quá. Con mới tháo tất cả ra, gói vào cái mùi soa, để ở đầu giường này cẩn thận, rồi con mới ngủ kia mà!

Ngày ấy, tôi trọ học ở nhà bà cụ đẻ ra cô Hồi. Bà cụ góa chồng mà chỉ sinh được một mình cô ta, cho nên chiều chuộng hết sức. Từ lúc cô Hồi đi xem hát về, tối hôm trước, tôi không học được bài nữa. Cái tai cứ để cả vào câu chuyện phiếm dưới nhà dưới:

– Nhỉ, mẹ nhỉ, cái vai ấy đóng khéo, cái vai nọ hát hay.

Rồi huyên thuyên, cô bình phẩm những cái gỉ cái gì. Khổ quá, một hai giờ sáng rồi, mà vô ý vô tứ – mười tám mười chín rồi, chứ nào bé xác gì! – Nhà thì ở chung ở chạ, mà cô Hồi còn bô bô cái mồm, mãi không thèm xếp cái lọ diễn thuyết lại. Cô nói cho đến lúc thấy mẹ ngáy mới chịu ngả lưng.

Ra cái tai được nghe chuyện phiếm, thì cái óc cũng đâm ra nghĩ ngợi những chuyện đâu đâu. Thấy người ta được giàu có, ăn chơi sung sướng, thì mình cũng ước ao được lăn vào nơi bể bạc rừng vàng. Nhưng quái ác quá, tôi cứ muốn làm sao trở nên một nhà cự phú trong giây phút, mà không phải tốn nhiều công.

Kể ra muốn chóng giàu cũng không khó đâu, miễn là nên quên chữ nghĩa, chữ sỷ đi là được. Mà làm nghề gì, chứ lại làm quan, đi thầu, buôn thuốc phiện lậu, ăn cướp, thì chẳng mấy chốc!

Nhưng từ khi xảy ra chuyện cô Hồi mất của, thì mỗi bận tôi biết một ông nhà giàu nào, là tôi muốn chiếu ngay lại cái phim ảnh đời ông ấy, để tôi đỡ hối hận về sự quá kính trọng!

Lúc ở nhà đang rầm rầm lên, thì tôi bừng mắt dậy. Thằng nhỏ, con sen bị một mẻ dọa ghê cả thịt: Nào đòn nhà xăng đan, nào thề đền hàng Trống, đứa nào đã trót dại mà không thú thực đi, thì rồi sẽ biết.

– Không phải chúng bay thì con chó nào vào nhà này mà ăn cắp gói đồ tư trang của con bé?

Câu nói của bà cụ, làm cho tôi sực nghĩ đến cái thằng nó vừa mới vào nhà này, nó đập cửa thình thình, nhân tiện khênh cái thùng vàng to tướng ở đằng sau, chắc nó xà lọn luôn cả cái gói vàng của cô em cho gọn chuyến!

Nghĩ thế, nhưng tôi không dứt đứt mối ngờ của bà chủ. Mà cũng không cho bà thêm một mối ngờ nữa. Tôi chỉ bảo nhỏ với cô Hồi, rồi lẳng lặng ra đi.

Lúc bấy giờ vào khoảng năm giờ rưỡi. Đáng lẽ đi chơi phố sớm thế, thì được hít không khí trong trẻo, mà cảnh buổi sáng chan chứa biết bao mùi nên thơ. Nhưng mà trái lại, tôi cứ phải lẽo đẽo theo sau cái xe hơi, cái mùi không nên thơ nó làm hao cho cái cơ quan tên là cái mũi!

Tôi nhìn rõ mặt thằng cha đẩy xe. Chính mọi khi nó vẫn vào đổi thùng nhà tôi. Tôi cứ đi theo sau, rất ý tứ, kín đáo. Đến máy nước đầu phố, tôi thấy nó đỗ lại, khênh một cái thùng kề vào vòi máy, rồi ấn nước đầy, thọc hai tay vào, xáo lộn lên, đoạn lại để lên xe mà đi. Tôi càng đâm nghi.

Cái xe lạch cạch đến ngoài châu thành, thì không biết nó bảo thằng làm bò những gì, tôi thấy nó lễ mễ khuân cái thùng vào đầu hè một nếp nhà tranh, rồi gọi to người ở trong nhà.

– Cất cái này đi cho tao, bu mày ơi!

Tôi biết là nhà nó. Vợ nó ở trong, tất tả chạy ra. Nhưng đến khi ngó thấy cái thùng quý hóa mà mùi hôi thối dậy lên khắp góc trời, con mụ giãy lên đành đạch, cất giọng khê nằng nặc, xỉa xói:

– Mày bắt tao cất cái này à? Quý hóa lắm thế phỏng? Ối đời ơi là đời! Chồng ơi là chồng!

Thằng chồng chẳng nói chẳng rằng, tát đánh bốp vào má vợ một cái, rồi đe:

– Mày muốn ở tù thì cứ quang quác cái mồm lên. Ông truyền hồn cho mày, không cất cái này, lúc ông về thì chớ chết!

Con vợ lăn ra khóc rầm rĩ. Thằng chồng vừa đi vừa quay lại, ra dáng giận dữ lắm.

Khi cái xe đi đã xa, tôi bèn nói khéo với nhà bên cạnh, thuê tiền để vào trong nhà mà rình. Hai nhà có liếp ngăn đôi. Thành ra tôi trông sang bên kia, rõ mồn một.

Nằm ăn vạ một mình bên cạnh cái thùng xia thì còn thú vị gì! Con vợ đã sặc cái hơi nguy hiểm, cho việc mình làm là vô ích. Nó liền ngồi dậy, nào nôn, nào ọe, nào khạc, nào nhổ, nào nhăn mặt, nào bịt mũi. Rồi nó vào trong nhà, khép kín cửa lại, nằm lăn trên giường, mồm thì chửi rủa cái thằng chồng ngu ngốc, đem rước cái nợ ấy về nhà.

Cái thùng vẫn lù lù ở đầu hè nhà nó. Hơi bốc lên ghê quá, làm cho ai qua lại cũng phải khạc nhổ ầm ầm.

Một lúc lâu, thằng chồng về. Thấy cái thùng vẫn nguyên ở chỗ cũ, nó hầm hầm đẩy cánh cửa đánh sình một cái, quát:

– Mả bố mày vẫn để ở cửa kia à?

Con vợ cáu tiết, trở dậy, định cà khịa, gây chuyện lôi thôi to. Thì thằng chồng đang ì ạch khênh cái thùng vào nhà.

Con mẹ khốn nạn kêu rầm làng nước, rồi lôi kéo thằng chồng trở lại. Nhưng thằng này thì cố miết đi. Thành ra hai vợ chồng giằng co, cái thùng nặng quá, rơi bịch xuống đất. Cứt bắn vung vít cả ra nhà, mùi thối hăng xông lên, làm cho tôi đứng ở hàng xóm cũng không chịu nổi.

Con vợ túm lấy thằng chồng, vừa thở vừa nói:

– Mày bảo mả bố ai thì để cái mả bố ấy ra ngoài kia!

Chồng thấy vợ hăng quá, liền nói nhỏ vào tai những gì. Tự nhiên con vợ đổi ngay nét mặt. Chắc có lẽ nó giảng cho vợ nó nghe trong cái “mả bố” ấy có những gì. Con vợ hớn hở, tươi tỉnh, giơ ngay tay ra khênh đỡ với chồng, không tỏ ra ý kinh tởm như trước. Chẳng nhổ, chẳng khạc, chẳng bịt mũi, chẳng quay đi, nó lại như có ý vui lòng lắm.

Vào đến sân, con mẹ cởi phăng áo ra, thọc cả hai tay vào trong thùng mà mò. Một lúc, nó lấy lên một chiếc xuyến.

Mừng rỡ quá, nó càng thấy phấn chấn trong lòng. Rồi lại chiếc xuyến nữa. Thế là nó cúi gầm cả mặt vào cái miệng thùng mà khỏa, mà bốc, mà sờ, mà bóp.

– Mấy chiếc? Đầu đuôi thế nào, bố mày nói cho tôi nghe.

– Tao đang đi vào cái nhà ấy, thì chân tao xéo ngay phải cái bọc trăng trắng. Tao đá, thấy nằng nặng. Lúc ấy, thằng nhỏ nhà ấy đang lúi húi thắp nắm hương, tao cúi ngay xuống, nhặt lên, bỏ tọt vào túi. Đến đằng sau, tao cởi gói, soi đèn để xem. Thì ra cái gói rặt vàng với bạc: Sáu chiếc xuyến, ba cái nhẫn, một đôi hoa tai, một chuỗi hạt dài bằng chừng này, với hai đồng bạc, ba hào, sáu xu. Tao sợ bỏ vào túi, lỡ nó biết mà khám, thì lấy không trôi. Tao mới dứt đứt cái dây hạt vàng ra, vứt tọt cả vào trong thùng này.

– Bố mày khôn nhỉ?

– Ra đến máy, tao đổ đầy nước vào trong thùng rồi xáo lộn lên, cho thằng làm bò nó không trông thấy. Lúc đẩy xe, tao cố kìm lại cho nặng. Thằng kia miết mãi không lê được, tao mới tán với nó là phải để lại một thùng, rồi tao mang đi sau cho.

– Sao bố mày không bảo thực ngay tôi từ trước? Bố mày khôn quá! Này, phải đổ ra đất mới dễ tìm hạt vàng, vì nó bé quá!

Nói xong, hai vợ chồng đổ cái thùng ra sân. Phân lỏng tóe loang ra đất. Trời ơi, ghê quá, đàn giòi nhung nhúc bơi ra. Mùi khai thối sực lên tận óc. Con vợ thấy nhiều vàng quá, mừng rú lên, vồ lấy vồ để. Bất đồ trượt chân, nó ngã đánh oạch một cái, bê bết cả cứt vào mặt lẫn người.

Nhưng vì nó mê về của cải, nó không trông thấy bẩn, không ngửi thấy thối, cứ tự nhiên như không, lăn xả vào cái mỏ vàng mà nhặt.

Lúc ấy, mặt trời đã lên cao, chiếu ánh nắng vào khắp sân. Mồ hôi nhễ nhại, nhưng chúng nó hình như không thấy nực nội gì cả, cứ cặm cụi chăm chỉ vào một việc bới đống phân, đống giòi ra, để tìm vàng bạc. Những lúc chúng ngứa mặt hay lưng, thì cứ việc giơ tay lên mà gãi.

Tôi trông thấy cảnh của chúng mà động mối thương tâm. Trước khi chưa nhúng tay vào tìm vàng bạc, thì mặt chúng còn sáng sủa, sạch sẽ như mọi người. Từ lúc cái lòng tham lam giục chúng cố nhắm mắt quên cái khai cái thối để làm giàu, thì cái đống vàng bạc càng to bao nhiêu, mặt chúng càng đầy nhè nhẹt nhiều cứt nhiều đái bấy nhiêu, trông rõ ra khốn nạn, đê tiện…

Vậy mà chúng có biết gì đâu? Con vợ còn nói hợm với thằng chồng:

– Nhỉ, nhà nhỉ, giời cho ngày nào ta cũng được món bở như thế này, thì mấy chốc chẳng tậu được nhà gạch, chẳng mua được tô bin, chẳng nên được ông kia bà nọ!

Tôi nghe thấy con vợ chưa giàu đã hợm mà tôi giật nẩy mình. Tôi bụng bảo dạ, giá cứ để cho lũ này được nuốt trôi cái món bở ấy, thì chưa biết chừng, một ngày kia, biết đâu, nó chẳng trở nên nhà đại tư bản có đủ sức xoay được cả thời thế!

Nghĩ vậy, tôi không muốn để xã hội ta sẽ có thêm một bậc tai mắt như thế nữa, mà rầy rà. Tôi bèn lập tức đi báo ông cò đến, mời nhà đại tư bản ấy lên nghỉ chơi trên bóp.